Dramatyczny apel pacjentów do premiera Donalda Tuska. „To rodzi wiele zagrożeń”

Autorzy apelu zwracają uwagę na trudną sytuację Narodowego Funduszu Zdrowia oraz pilną potrzebę zapewnienia stabilnego źródła finansowania systemu. W obawie o dobro pacjentów apelują m.in. o rozpoczęcie prac nad nowelizacją ustawy regulującej minimalny poziom nakładów na ochronę zdrowia. Pismo podpisały 44 organizacje reprezentujące pacjentów różnych obszarów, m.in. onkologii, kardiologii, diabetologii czy chorób rzadkich.

System nie spełnia oczekiwań

Pacjenci w liście zwracają uwagę, że system ochrony zdrowia w obecnym kształcie nie spełnia oczekiwań i nie odpowiada na pilne potrzeby obywateli. Rozległe konsekwencje braku odpowiedniej dostępności opieki, zwłaszcza przy aktualnej sytuacji demograficznej, mogą dotknąć milionów Polaków.

Organizacje pacjenckie za niezbędne uważają pilne podjęcie działań na rzecz zabezpieczenia zdrowia pacjentów oraz zapobieżenia załamania się systemu. Chodzi przede wszystkim o nowelizację ustawy regulującej minimalny poziom nakładów na ochronę zdrowia.

Autorzy listu zwracają uwagę na rosnący czas oczekiwania na wizytę u specjalisty, liczne doniesienia medialne o trudnościach w zapewnianiu ciągłości finansowania świadczeń, utrudniony dostęp do programów lekowych czy brak finansowania niemal miliona badań obrazowych. Podkreślają, że tylko dla utrzymania obecnej sprawności systemu w budżecie płatnika publicznego brakuje 129,5 mld zł na przestrzeni najbliższych trzech lat, kwota ta może wzrosnąć do 159 mld zł.

Organizacje pacjenckie przypominają, że publiczne nakłady na system ochrony zdrowia w Polsce należą do najniższych wśród państw Unii Europejskiej, a obecnie toczące się prace legislacyjne zmierzają do zmniejszenia przychodów Narodowego Funduszu Zdrowia oraz zwiększenia zobowiązań płatnika publicznego.

Apel organizacji pacjenckich

Poniżej pełna treść listu otwartego organizacji pacjenckich.

W imieniu organizacji reprezentujących pacjentów z całego kraju apelujemy o rozpoczęcie prac nad nowelizacją ustawy regulującej minimalny poziom nakładów na ochronę zdrowia. Wnosimy również o przedstawienie przez Radę Ministrów planów dotyczących zapewnienia stabilnego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w dobie obecnej sytuacji finansowej Narodowego Funduszu Zdrowia oraz szczegółowego planu reform, które pozwolą uniknąć tego rodzaju sytuacji w przyszłości.

Od kilku miesięcy debata publiczna dotycząca ochrony zdrowia koncentruje się na złej sytuacji Narodowego Funduszu Zdrowia. Dyrektorzy szpitali mówią o trudnościach w ciągłości finansowania świadczeń przez płatnika publicznego, niektórzy eksperci medyczni wskazują, że uwarunkowania ekonomiczne mogą utrudnić dostęp pacjentów do programów lekowych.

Publicznie dostępne informacje wskazują, że nie sfinansowano niemal miliona badań obrazowych, a kolejki do tego rodzaju diagnostyki zaczęły dynamicznie rosnąć. Ostatnia publikacja Barometru WHC pokazuje, że obecnie czas oczekiwania na wizytę u specjalisty jest najdłuższy w wieloletniej historii badania. System ochrony zdrowia nie spełnia oczekiwań obywateli, a rozległe skutki zdrowotne oraz społeczne braku odpowiedniej dostępności opieki przy obecnej sytuacji demograficznej mogą dotknąć miliony Polaków.

Wskazana powyżej sytuacja wydaje się mieć charakter strukturalny oraz długookresowy. Według danych zaprezentowanych w raporcie „Luka finansowa Narodowego Funduszu Zdrowia – perspektywa 2025-2027” tylko dla utrzymania obecnej sprawności systemu ochrony zdrowia w budżecie płatnika publicznego brakuje na przestrzeni najbliższych trzech lat 129,5 mld zł. Kwota ta może wzrosnąć do 159 mld zł w przypadku przyjęcia nowelizacji ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia oraz obniżania przychodów NFZ pochodzących ze składek. Widzimy odzwierciedlenie tej sytuacji w decyzjach organów administracji rządowej. Doniesienia medialne wskazują, że minister finansów do dzisiaj nie podpisał planu finansowego Funduszu na 2025 r. Przedstawiciele Narodowego Funduszu Zdrowia otwarcie mówią o wielomiliardowej dziurze w budżecie tej instytucji. W tym samym czasie ustawa „7 proc. PKB na zdrowie” przestała pełnić swoją funkcję. Już osiągnęliśmy ten poziom wydatków, według metodologii ustawowej, a pacjenci nie odczuli w żadnym razie korzyści z tego faktu.

Z zaniepokojeniem obserwujemy toczące się prace nad zmniejszaniem przychodów Narodowego Funduszu Zdrowia oraz dalszym zwiększaniem zobowiązań, które płatnik publiczny będzie musiał finansować. W obecnej sytuacji nie rozumiemy racjonalności procedowania ustaw, które uszczuplają przychody NFZ, a składane deklaracje dla uzupełnienia powstającego ubytku uznajemy za niewystarczające.

Po pierwsze, obecnie procedowany projekt ustawy zmniejszający wymiar składki zdrowotnej dla przedsiębiorców nie zawiera gwarancji, że ubytek przychodów dla Funduszu zostanie uzupełniony w formie dotacji na finansowanie świadczeń zdrowotnych. Po drugie, nie rozumiemy, w jakim celu należy ograniczać przychody składkowe NFZ, skoro będą musiały być pokryte z budżetu państwa, czyli innych podatków lub długu. Wielką wartością naszego systemu była jego stabilność, polegająca na samofinansowaniu się ze składek. Tymczasem już dzisiaj wiadomo, że w 2027 r. tylko 67 proc. wydatków na zdrowie będzie pochodzić z tego źródła. To rodzi wiele zagrożeń dla planowania oraz stabilnego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia oraz rodzi sytuację, w której pacjenci, personel medyczny oraz wielu innych interesariuszy będą musieli rywalizować o te same pieniądze budżetowe z kolejarzami, nauczycielami, pracownikami opieki społecznej oraz innymi grupami, których funkcjonowanie zależy od finansów publicznych.

Zdajemy sobie sprawę jednocześnie, że przywrócenie stabilności finansowej systemu ochrony zdrowia wymagać będzie podjęcia szeregu decyzji, które mogą być negatywnie odebrane przez opinię publiczną. Wiemy jednak, że w wielu dziedzinach środki publiczne są wydatkowane nieefektywnie. Jeżeli Rada Ministrów, a przede wszystkim Minister Zdrowia oraz Narodowy Fundusz Zdrowia przedstawią szczegółowy plan ograniczenia zobowiązań płatnika w dziedzinach wymagających racjonalizacji, deklarujemy wsparcie dla takich działań oraz gotowość do przekonywania obywateli do takich decyzji. Wiemy, że każda reforma jest w pierwszym okresie bolesna, niemniej potencjalne skutki załamania publicznej ochrony zdrowia w Polsce wymagają od nas wszystkich odpowiedzialności.

Nakłady publiczne na ochronę zdrowia w Polsce należą do najniższych wśród państw Unii Europejskiej. Konieczność zaangażowania środków prywatnych do zapewnienia odpowiedniej opieki przyczynia się do rosnących nierówności w zdrowiu oraz wykluczenia z dostępu do ochrony zdrowia milionów obywateli. Uważamy, że skierowanie dodatkowych środków do Narodowego Funduszu Zdrowia jest niezbędne, jednak potrzebne jest przedstawienie szczegółowego planu, który pozwoli przywrócić stabilność funkcjonowania systemu. Wnosimy o rozpoczęcie prac nad nowelizacją ustawy o minimalnych nakładach na ochronę zdrowia. Punktem wyjścia do tej dyskusji powinna być ocena potrzeb finansowych systemu, ocena możliwości zapewnienia jak największej ilości środków ze składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz przedstawienie przez rząd planu racjonalizacji wydatków w poszczególnych dziedzinach.

List, w imieniu organizacji pacjenckich, podpisała Dorota Korycińska, prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej.

Podpisało ponad 40 organizacji

List stworzyły poniższe organizacje:

1. Alivia Onkofundacja
2. AMICUS Fundacja Łuszczycy i ŁZS
3. Federacja Pacjentów Polskich
4. FLO – Fundacja na rzecz Leczenia Otyłości
5. Fundacja Carita im. Wiesławy Adamiec
6. Fundacja EPI-BOHATER
7. Fundacja ISKIERKA
8. Fundacja My Pacjenci
9. Fundacja OmeaLife Rak piersi nie ogranicza
10. Fundacja OnkoCafe-Razem Lepiej
11. Fundacja Onkologiczna Nadzieja
12. Fundacja Per Humanus
13. Fundacja Pokonać Endometriozę
14. Fundacja Rak’n’Roll. Wygraj Życie!
15. Fundacja Rozwoju Kardiologii i Kardiochirurgii Wad Wrodzonych Serca Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi „Mamy serce”
16. Fundacja Sanguis Hemofilia i pokrewne skazy krwotoczne
17. Fundacja Serce Anielki
18. Fundacja Serce Dziecka im. Diny Radziwiłłowej
19. Fundacja STOMAlife
20. Fundacja Transplantacja LIVERstrong
21. ICDefibrylatorzy – Stowarzyszenie na rzecz osób ze wszczepionymi urządzeniami kardiologicznymi
22. Klub Tarcza
23. Krajowe Forum na rzecz terapii chorób rzadkich – ORPHAN
24. MATIO Fundacja Pomocy Rodzinom i Chorym na Mukowiscydozę
25. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Młodych z Zapalnymi Chorobami Tkanki Łącznej “3majmy się razem”
26. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Moje Nerki
27. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pacjentów ze Schorzeniami Serca i Naczyń”EcoSerce”
28. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków
29. Polskie Stowarzyszenie Osób z Niewydolnością Serca
30. Polskie Towarzystwo Wspierania Osób z Nieswoistymi Zapaleniami Jelita „J-elita”
31. Stowarzyszenie Hematoonkologiczni
32. Stowarzyszenie Kobiet z Problemami Onkologiczno-Ginekologicznymi „Magnolia”
33. Stowarzyszenie MANKO
34. Stowarzyszenie Marfan Polska
35. Stowarzyszenie na rzecz walki z rakiem jajnika Niebieski Motyl
36. Stowarzyszenie Neurofibromatozy Polska – Alba Julia
37. Stowarzyszenie Operowanych Na Serce SONS
38. Stowarzyszenie Osób po Endoprotezoplastyce Biodra BIODERKO
39. Stowarzyszenie Osób Po Przeszczepie Serca „Nowe Serce”
40. Stowarzyszenie Przeszczepionych Serc
41. Stowarzyszenie rodzin z Amyloidozą TTR
42. Stowarzyszenie Rodzin z Chorobą Fabry'ego
43. Stowarzyszenie Ruch Onkologiczny PARS
44. Towarzystwo Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą